Recensie Uw Rijk kome

Een voorstelling op hoog intellectueel niveau. Dat brengt Skagen met ‘Uw rijk kome‘. Twee totaal tegenovergestelde personen worden bij elkaar geplaatst in een wat anonieme ruimte die doet denken aan een hotelkamer uit de jaren ‘70. Aan de ene kant zit een procureur, gespeeld door Valentijn Dhaenens, aan de andere kant een kardinaal die neergezet wordt door Mathijs F. Scheepers. De elektriciteit dienen ze in te schakelen via een muntautomaat. Tevens krijgen ze telkens een lange rekening die uit de muur komt met daarop het thema dat de twee dienen te bespreken. En de microgolfovens zorgen voor eten. Voor de kardinaal is een kraantje waar wijn uitkomt voorzien. Tussen de bedrijven door kan de kardinaal ook praten met Jessica, het product van artificiële intelligentie zonder lichaam, die tegelijkertijd honderden gesprekken kan voeren en zal evolueren. De kardinaal zal gevoelens krijgen voor Jessica die eigenlijk een God is die overal is en alles weet. Met dat verschil dat ze een creatie van de mens is. Aangetrokken zal hij worden door haar bovenmenselijk gedrag. Al verraadt haar lachje dat in een loop te horen is, dat ze geen mens van vlees en bloed is. Ook het irrationele gedrag (jaloezie) van de kardinaal kan ze niet altijd vatten. Het zijn dan ook de vragen die de kardinaal en de procureur niet mondeling behandelen die aantonen dat er op ethisch vlak nog wel wat op de plank ligt voor de komende jaren.

Uiteraard komen ze aan bod. En uiteraard staan ze diametraal tegenover elkaar in hun visie over ethische kwesties, die procureur en de kardinaal. Over euthanasie, over abortus en over (homo)seksualiteit. De kardinaal focust op het objectieve doel van seksualiteit, namelijk voortplanting. Voor hem kan seks onder mensen van hetzelfde geslacht dus niet, terwijl de procureur er geen graten in ziet al stelt die wel dat masturbatie wellicht niet de meest volkomen vorm van seksualiteit is. De procureur stelt zich de vraag of iets tolereerbaar is of niet in de pure wettelijke zin van het woord. De mens heeft een natuurlijke drang om dingen te nemen, kleptomanie. Maar dit kan niet getoleerd worden. Net als pedofilie. ‘Vanwege de ouders‘ antwoordt Scheepers wat op hilariteit kan rekenen bij het publiek. Interessant is dat Skagen de rollen bij momenten omkeert. Zo zégt de procureur wel dat ie tegen pedofilie is, maar wordt ie niet veel later door een jongetje dat aan het raam blijft staan en van buiten vanalles roept en uiteindelijk ook een steen gooit, achternagezeten door zijn verleden. Er wordt namelijk gesuggereerd dat de procureur een kind misbruikte. Verder gaat Scheepers ook een aantal keer een kerkelijke houding aannemen, zo legt hij zijn arm in het gat tussen keuken en kamer op zo‘n manier alsof ie de biecht van de kardinaal aan het afnemen is. Scheepers zal als kardinaal virtuele seks hebben met Jessica hoewel het niet veel eerder toch om ‘het objectieve doel‘ ging?

De procureur haalt er Exodus hoofdstuk 21 vers 22 en 23 bij om te verwijzen naar het vreemde standpunt van de Kerk om tégen abortus te zijn dit terwijl de Bijbel een onderscheid maakt tussen een ongeboren kind en een mens: “Wanneer mannen vechten en daarbij een zwangere vrouw raken waardoor zij een miskraam krijgt, geldt het volgende. Blijft de vrouw in leven dan moet aan de schuldige een geldboete worden opgelegd, vastgesteld door haar echtgenoot. Het gerecht moet toezien dat er betaald wordt. Sterft zij echter, dan moet je leven voor leven eisen.“ 

De beschermwaardigheid van het embryo wordt groter naarmate het embyo menselijke vormen krijgt, stelt de procureur. Vanaf 30 weken kan een abortus volgens hem dan ook niet meer. Net voor het onderwerp aangesneden werd, keek ie daarvoor in de zaal en vroeg schalks wie er voor was en wie tegen. En wie er misschien daardoor niet was geweest in CC Berchem mocht abortus al vele jaren eerder zijn ingevoerd. Ook over zware erfelijke belasting ging het. Wanneer geweten is dat een embryo genetisch een afwijking zal hebben waardoor die mens geen kwaliteitsvol bestaan zal leiden, kan die van dat toekomstig lijden gespaard blijven. Daarop volgt dan weer de vaststelling dat mentaal gehandicapten best gelukkig zijn wanneer ze een bezoek brengen aan Lourdes, volgens de kardinaal.

‘Uw rijk kome‘ integreert vervolgens met een knipoog ‘Ik zou wel eens willen weten‘ van Jules Decorte waar de kardinaal naar verwijst. Het thema gehandicapten is dan wel een erg gevoelig thema met de vraag ‘Wat is een volwaardig leven en wat niet?‘, er zaten ook enkele mensen met fysieke beperking in de zaal overigens, de manier waarop Skagen dit behandelde, puur door het vanuit filosofisch/wetenschappelijk standpunt te bekijken, zorgde ervoor dat niemand er aanstoot aan nam. Waarom is er zo veel lijden in dit leven als het hiernamaals zo goed is? De procuruer vindt het dan ook erg simplistisch dat goede mensen naar de hemel zouden gaan en slechte naar de hel. In dat model is er geen middenweg terwijl de meeste mensen tussen die twee uitersten vallen. ‘Waar gaan die naartoe na dit leven?‘, vraagt ie zich af.

Ook de visie van de Islam en waarom er zo veel traditionele moslims zijn in Europa, behandelde de voorstelling. Omdat de Koran gedrukt werd in Italië. De boekdrukkunst (voor massaproductie) is een Westerse uitvinding. Skagen wou het niet met zo veel woorden zeggen, maar de Verlichting heeft bij ons plaatsgevonden en niet in moslimlanden. Die intellectuele achterstand en het feit dat de eerste generatie migranten hier meteen naar Snit en Naad werden doorverwezen, is volgens de procureur de reden waarom de traditionele Islam in onze contreien nog steeds erg populair is en waarom het fanatisme ook zijn publiek vindt. En als ze dan al een Nobelprijswinnaar hebben - de natuurkundige Abdus Salam - moet het woord ‘moslim‘ van zijn grafzerk verdwijnen omdat ie een ahmadi-moslim was en die groep zich volgens de Pakistaanse wet zich geen moslim mag noemen.

De virtuele seks die de kardinaal heeft met Jessica doet vragen oproepen wat de grenzen zijn van het celibaat, dat seksuele onthouding voorschrijft onder geestelijken. En als die virtuele Jessica op 641 mensen verliefd kan zijn tegelijkertijd en honderden verschillende conversaties kan voeren tegelijkertijd, wat zegt dat dan over monogamie en jaloezie (de kardinaal heeft het er moeilijk mee dat ie niethet exclusieve vriendje is van Jessica)? 

Vol dure woorden, staat een avondje ‘Uw rijk kome‘ garant voor een stevige brok teksttheater waar de moeilijke thema‘s worden aangesneden. Die van nu en van de toekomst. Die verbaal behandeld worden door de twee acteurs, maar niet in het minst doen de thema‘s waar niet over gepraat wordt (monogamie, celibaat, virtuele seks,...) evenzeer vragen oproepen of er grenzen moeten gedefinieerd worden, op welke basis en waar die dan wel zouden moeten (komen) liggen.

< Bert Hertogs >